chấp kèo 3/4

Những bia hậu kiểu mới thông thường được khắc đơn giản. Phần lớn khắc bằng chữ Quốc ngữ, cũng có thể khắc nửa chữ Quốc ngữ nửa chữ Hán; bia thường được khắc khổ nhỏ. Tên bia thường được đặt là "Bia ký hậu" hoặc không có tên. Nội dung thường chỉ có họ tên của những người ký hậu (cho một người hoặc cả gia đình), ngày sinh, ngày mất, có thể có thêm ảnh khắc đá; không có bài minh, không ghi thể lệ và lễ vật mà chùa sẽ cúng giỗ.

Tháng tám, tháng ba giáp hạt, đói kém, chị bán sạch mọi thứ có thể bán trong ngôi nhà tranh để lo rau cháo cho các con. Có lúc ngồi lặng người vỗ về đứa con út nhai nhắc bầu vú cạn sữa, khóc nhấm nhẳng, chị thở dài nhìn những cây luồng còn chắc dựng cột nhà, tự hỏi liệu có phải dỡ nốt mấy cây luồng đó đi bán được không, nếu dỡ chúng ra mà nhà không sụp đổ! Nhà chị bây giờ có mấy cái nhất trong làng: góa phụ trẻ nhất, nhiều con trai nhất, đói rách nhất! Mà làng Duy Dương cũng là làng nghèo nhất trong xã, xã Trung Lương là xã nghèo nhất tỉnh Hà Nam… Rồi cực chẳng đã, vào năm 1960, khi con trai thứ ba là Tựu được mười hai tuổi, chị đành chấp nhận cho thằng Cả và thằng Hai đi làm xa, gần như là ở đợ hai gia đình quen biết tại Thái Nguyên và Thanh Hóa, để nhà đỡ hai miệng ăn, và thỉnh thoảng chúng cũng gửi được vài đồng bạc về cho chị trang trải nợ nần.

Cô Thế kể: "Trong lớp có đến 80% gia đình học sinh là hộ nghèo, bữa trưa mang đi học của các em thường là cơm trắng chan nước suối lấy ở thượng nguồn về. Bữa nào ăn ngon thì cơm các em có thêm ít cá khô. Một số em không mang cơm theo, thầy cô đều chia phần đồ ăn của mình hoặc mua thêm mì để các em lót dạ qua bữa".

Ngày giỗ thứ năm của Huấn. Nỗi buồn đã nhường chỗ cho những niềm vui mới. Bà Lương tiến tới ban thờ châm thêm mấy nén nhang. Bà tủm tỉm cười khi bắt gặp hai đôi mắt giống y chang của hai cha con như dõi theo mình.

- Mai em sẽ đi học.

Nguyễn Huỳnh Quang Huy, sinh viên Trường ĐH Sài Gòn, cho biết: “Dù có thân đến đâu thì mình và bạn nữ cũng cố gắng giữ khoảng cách. Mình sẽ không bao giờ ở trong phòng riêng với bạn nữ (bạn thân - PV) mà thiếu sự có mặt của người thứ ba. Những cử chỉ như nắm tay, ôm càng không nên có nói chi là hôn. Dù bạn thực hiện các hành động trên bằng sự vô tư, chẳng suy nghĩ thì cũng không thể tránh khỏi việc bị những người xung quanh đánh giá".